فرود بدون چرخ هواپیمای بوئینگ 767، اینبار در لهستان

به فاصله دو هفته از فرود اضطراری بوئینگ 727 ایران ایر در فرودگاه مهرآباد به دلیل باز نشدن چرخ جلو گذشت که گزارش مشروح آن حادثه طی پستی در همین رابطه اینجا گذاشته شده بود (لینک) ولی این‌بار یک فروند بوئینگ 767 شرکت هوایی لوت لهستان به دلیل باز نشدن تمام چرخ‌ها اقدام به فرود اضطراری در فرودگاه ورشو نمود که خوشبختانه مهارت بالای خلبان موجب شد تمام 220 مسافر و 11 خدمه هواپیما به سلامت از آن خارج شوند.

پرواز 016 که با هواپیمای Boeing 767-300ER از ایالت نیوجرسی آمریکا عازم ورشو در لهستان بود٬ در ارتفاع 3000 پایی (تقریبا 1 کیلومتری) با گزارش باز نشدن چرخ‌ها٬ تقاضای فرود اضطراری نمود. در این ایمیل نگاهی داریم بر چگونگی فرود این هواپیما.

همانطور که می‌دانید فرود بدون چرخ‌های اصلی (Main Gear) بسیار خطرناک‌تر از حالتی است که فقط چرخ‌های دماغه (Nose Gear) باز نمی‌شوند. چرا که در این حالت هواپیما باید با شکم روی باند فرود بیاید که کوچکترین اشتباهی در هنگام فرود باعث عواقب جبران ناپذیری خواهد شد. در این حالت امکان متلاشی شدن هواپیما یا بال‌های آن و شعله‌ور شدن هواپیما به دلیل تماس مستقیم بدنه هواپیما با سطح باند با سرعت بالای فرود بسیار زیاد است.

بنابراین قبل از فرود برای به حداقل رساندن اصطکاک بدنه هواپیما با سطح باند و جلوگیری از آتش سوزی٬ کف باند را با فوم می‌پوشانند. (به این عملیات اصطلاحا Runway Foaming گفته می‌شود)

عملیات Runway Foaming در فرودگاهی در فنلاند

در پرواز شماره 016 ورشو هم قبل از فرود هواپیما٬ سطح باند را با فوم پوشانده بودند
که در تصویر زیر به خوبی پیداست:

همچنین خلبان با 75 دقیقه پرواز حول مدار مازاد سوخت خود را مصرف و تنها به میزانی که برای فرود لازم است سوخت نگه داشت تا اگر هنگام فرود حادثه ناگواری رخ دهد٬ وجود سوخت در بالها بر شدت حادثه نیفزاید.

برای جلوگیری از تکه-تکه شدن بدنه هواپیما در اثر برخورد مستقیم با سطح باند٬ خلبان باید به آرامی هواپیما را روی باند بنشاند که این مورد در فیلم منتشر شده به خوبی مشخص است و از آنجایی که نه سیستم تعلیقی وجود دارد و نه چرخی برای تصحیح مسیر٬ خلبان باید قبل از Touch یا برخورد به سطح باند٬ هواپیما را به گونه‌ای تنظیم کند که پس از فرود از مسیر منحرف نشود.

در تصویر زیر می‌توانید ارابه فرود بوئینگ 767-300 به همراه
چراغ‌های نشانگر آنرا (landing gear indicator) مشاهده نمایید:

هنگامی که خلبان ارابه فرود را پایین می‌دهد٬ سه چراغی که بالای ارابه فرود قرار دارند٬ به رنگ قرمز درآمده و تا زمانی که چرخ‌ها به طور کامل در نیامده و قفل نشوند٬ چراغ‌ها مجددا به رنگ سبز در نمی‌آیند و خلبان از طریق این چراغ‌ها می‌تواند از باز شدن کامل هر یک از چرخ‌ها اطمینان حاصل کند که البته در این پرواز این سه چراغ هرگز به رنگ سبز در نیامدند!

کاکپیت بوئینگ 767

هواپیمایی که در این حالت فرود می‌آید دچار آسیب های جدی می‌شود. خصوصا در هواپیماهایی
مثل بوئینگ 767 که موتورهای گران قیمت آن روی بال قرار داشته و دچار صدمات جدی می‌شوند.


در نهایت با آماده سازی باند فرود٬ متوقف ساختن تمام پروازهای فرودگاه ورشو و اسکورت هواپیما توسط
دو جت اف-16 و مهارت بسیار بالای خلبان٬ این پرنده توانست تمام مسافران خود را به سلامت به زمین برساند.




قابل ذکر است که برانیسلاو کوموروسک٬ رئیس جمهوری لهستان از خدمه و کاپیتان تادوژ ورونا
خلبان این پرواز تشکر کرد و آنها را قهرمان خواند.


امیدواریم که هیچ وقت شاهد چنین حوادثی در صنعت هوایی دنیا نباشیم.